Kaixo guztioi:
Urteroko moduan, Arkamurkaren Astronomia Astea abian da eta, zer esango dugu ba guk, proposamen interesgarriekin gatoz.
Antolatu zuen agendak eta ea etortzeko aukera duzuen.
Hauxe proposamena:
3 de
Abril, jueves
En
Arkamurka, a las 19:00 h.
(Sta
Marina kalea 2, 2º piso)
PONENTE:
Javier
Armentia
Astrofísico
y divulgador
TÍTULO:
DESCIFRANDO EL COSMOS (LA
ASTRONOMÍA COMO CIENCIA DE DATOS)
Ahora descubrimos planetas que
no podemos ver y están orbitando en torno a estrellas tan alejadas
que nunca podremos viajar a ellas. Y observamos cómo las primeras
galaxias se comenzaban a ordenar en un universo donde la materia
convencional, la que tenemos en la Tierra, es una pequeña parte de
algo tan sorprendente que aún no conocemos su naturaleza. Un día
nos amenaza la llegada de una piedra espacial que podría chocar
contra nuestro planeta, pero esa noche vemos en el cielo a los
planetas que inspiraron tantas historias en los últimos milenios y
nos quedamos maravillados como aquellas primeras culturas que
anotaron sus movimientos en la bóveda celeste.
La astronomía intentó
siempre extraer conocimiento a partir de datos limitados. Y lo sigue
haciendo: desde las primeras observaciones y los modelos cosmogónicos
a proyectos internacionales y colaborativos con inteligencia
artificial que nos permiten comprender las grandes preguntas que se
hicieron las primeras civilizaciones. Es un viaje que no acaba, pero
que ha empujado la historia de la ciencia y sigue maravillándonos.
Desde
los primeros mapas estelares hasta los algoritmos que procesan
petabytes de información, la astronomía ha sido una ciencia de
datos antes de que el término existiera. Cada avance ha dependido de
la capacidad de interpretar señales dispersas: la tenue luz de
estrellas lejanas, el vaivén de una estrella que delata la presencia
de un exoplaneta, o las ondas gravitacionales que deforman el
espacio-tiempo. Hoy, con telescopios como el JWST y el Vera Rubin
Observatory, la cantidad de datos generados es inmensa, y el desafío
sigue siendo el mismo: convertir esa información
en conocimiento, en nuevas respuestas y en nuevas preguntas sobre el
universo.
Apirilak
4, ostirala
Arkamurkaren
aretoan 19:00tan
(Sta
Marina kalea 2, 2. solairua)
HIZLARIA:
Ander
Glez de Txabarri
Arkamurka
Natura Elkarteko kidea
IZENBURUA:
EGUZKI
SISTEMA, KAOSETIK EGITURARA
Duela
4.500 milioi urte baino gehiago, eguzki sistemak gas eta hautsezko
hodei erraldoi batetik hasi zuen bere historia. Big Bang-ean
eratutako hidrogeno eta heliotik aspaldiko izarrek sortutako
elementuetaz osatua, gertuko eztanda batek hodeia xiba baten antzera
biratzen jarri zuen. Izotz gaineko dantzari bat bezala, biraka eta
biraka dantza honen erdian Eguzkia jaio zen, gainerako materialek
eguzki sisteman ikusten ditugun planetak, ilargiak, asteroideak eta
zeruko beste gorputzak sortu zituzten bitartean.
Jaiotza
horretatik sortu zen eguzki sistema nahiko egitura xelebrea da.
Espazioan egonda, eguzki sistema hiru dimentsiotako objektu bat izan
beharko litzatekeela pentsa daiteke; beraz, oso bitxia da planeten
orbita (ia) guztiak, denak batera plano lau batean antolatuta daudela
ikastea. Eguzki sistemaren hasieran bildu eta erabaki hori hartu
zuten edo zer? Nolatan du eguzki sistemak arrautz frijitu egitura
hori?
Bestalde,
kuriosoa da ere planeta eta beste gorputzen distribuzioa. Eguzki
sistema den herrian lehenengo lau planeten auzoa harriz egindako
objektu gogor eta beroek osatzen dute; ondorengo eremua gasezko lau
planeta erraldoiek hotzek osatzen dute, eta bi auzoen arteko muga
marraztuz asteroide gerria dugu. Hiri-inguruan, oso urruti, izotzezko
kometak ditugu, noizbehinka baten batek lotsa galdu eta bisita egiten
digularik. Berriro ere, eguzki sistemaren hasieran bildu eta antolatu
egin ziren edo zer? Zergatik daude objektu guztiak, kategoria
argietan antolatuta egongo balira, bananduak?
Hitzaldi
honetan, bi galdera nagusi horien ildotik, eguzki sistemaren jaiotza
eta garapena aztertuko dugu: hodei erraldoi horren kolapsatzetik gaur
egungo egitura lortzeko eman den garapenaz jardungo gara, amaitzeko
etorkizunari buruzko pintzelada batzuk emateko. Ibilbide honen bidez,
eguzki sistemaren, pizza orearen eta patinatzaile baten arteko
parekotasunak esploratuko ditugu, eta hobeto ulertuko ditugu
unibertsoan gure etxeari forma eman zioten prozesu eta indarrak.
Apirilak
5, larunbata
Torreoian
21:00tan
Ilatargi
Astronomia Taldea eta Arkamurka Natura Elkartearen eskutik
GAU
BEHAKETA
Eguraldia
lagun badugu, Torreoira igoko gara bertatik gaueko behaketa bat
egitera.
Eguzkia
sartu eta berehala hasiko dugu behaketa, oraindik ilunabarra dugula.
Begibistaz
zerua ikuskatuko dugu eta konstelazio nabarmenenak kokatzen saiatu.
Hartz-handiaren laguntzaz artizarra kokatuko dugu eta hortik abiatuz
bere inguruko konstelazioak aurkitzen saiatuko gara.
Ilargia
ilgoran egongo da, erdi bat argituta eta bestea itzaletan, eta
teleskopioz behatu ahal izango dugu. Horri esker, ilargiaren
erliebeak behatu ahal izango ditugu, mendiak eta lautadak ikusiz.
Marte
eta Jupiter planetak ere ikusgai izango ditugu garai honetan.
Jupiterren ilargietarik lau, teleskopioz ikusi daitezke ere, beraz
horretan saiatuko gara, ea hauei ikustadizo bat emateko gai garen.
Orion
konstelazio ederra eta bere nebulosa ere gauaren hasieran harrapatuko
ditugu mendebaldetik sartzen mantso mantso; aukera badugu,
begiradatxo bat emango diegu gas laino horiei.
Eta
horrez gain, ikusi behar zeruak beste zein sorpresa eskeintzen digun:
izar-uxoren bat edo batek daki zer gehiagori erreparatuko diogun.
Gure
teleskopioak Torreoiaren goiko solairuan kokatuko ditugu. Azalpentxo
batzuk emango ditugu, baino batez ere zuen galdera eta jakinminei
erantzuna emateko gogoz gaude. Hurbildu, behatu eta galdetu lasai.
Hasieran aipatu bezala, ea eguraldiak gurekin bat egiten duen eta
guzti horretaz goxatzeko aukera ematen digun...
Animatu
zaitezte!
.JPG)
