Garai batean bezala, larunbat (2025-05-10) honetarako Txilikuk gidatutako botanika irteera antolatu dugu Zarautzen. Irteeraren izenburua Belar txarrak eta sendabelarrak hirian izango da. Arkamurka natura elkarteko egoitza aurretik (Santa Marina-2) goizeko 09:00etan irtengo gara. Ea eguraldiak laguntzen digun. Animatu!!
Beste urte batez, Zarautzen astronomia astea ospatu da, eta bi hitzaldi interesgarri izan ditugu, gai oso desberdinak jorratuz. Emanaldi hauek unibertsoa hobeto ulertzeko eta gure Eguzki Sistema arakatzeko aukera paregabea eskaini digute. Astronomia zaleei eta gai honetan sakondu nahi dutenei eskainitako eduki aparta izango delakoan jarraian dituzue bi hitzaldiak ikusgai.
Lehen hitzaldian, Javier Armentia astrofisiko eta dibulgatzaile entzutetsuak, "Descifrando el cosmos: La astronomía como ciencia de datos" izenburuarekin aurkeztu zuen hitzaldia. Bertan, astronomiaren datu-laguntzaile izaera azpimarratu zuen, eta unibertsoaren fenomenoak ulertzeko datuen bilketaren eta azterketaren garrantzia azaldu zuen. Jarraian duzu hitzaldia ikusteko aukera, grabaketan akats txiki batzuk izan ziren bainan garrantzitsuena grabatuta geratu zen;
Bigarren hitzaldian, Ander Glez de Txabarri, Arkamurka Natura Elkarteko kideak, "Eguzki sistema, kaosetik egiturara" izenburuaarekin aurkeztu zuen hitzaldia. Eguzki Sisteman gertatzen diren prozesu konplexuak nola kaosetik egitura ordenatua lortzen duten azaldu zuen, ikuspegi sakon eta argigarri bat eskainiz. Jarraian duzu hitzaldia ikusteko aukera;
Jarraian Torreoian egin zen gau behaketan ateratako argazki batzuk dituzue ikusgai;
Udaberria etorri da, urtero bezala, Arkamurka natur taldetik zenbait irteera egin izan ohi ditugu naturaz gozatzeko. Aurten Zarauzko hainbat parajetara hurbiltzea da gure asmoa: Vistalegre parkera eta Zarauzko lorategietara. Betiere naturaren-balioak zaindu eta balioan jartzeko. Gaur egun, kontzientzia ekologiko haundia dagoen arren, pertsona askok ez dituzte euren inguruko hegaztiak zein orkide edo landareak ezagutzen eta irteera hauen helburuetako bat hori da, besteak beste gure inguruan degun basabizitza eder hontaz jabetzea eta bide batez gozatzea.
TXORI KANTAK;
Apirilak 12, larunbata, GOIZEKO 09,30 etan Vistalegreko parkearen (Torreoia) sarreran
Zarautz inguruko orkideak ezagutzeko irteera hau Arkamurka taldeko Juantxo Unzuetak eta Eraztun Berde Urdineko arduradunak gidatuko dute, eta goiz buelta izango da. Hala, "oso familia anitza osatzen duten, eta bizi ziklo konplexu eta forma zein eraldaketa askotariko loreak" ezagutzeko aukera eskainiko da.
Kaixo guztioi:
Urteroko moduan, Arkamurkaren Astronomia Astea abian da eta, zer esango dugu ba guk, proposamen interesgarriekin gatoz.
Antolatu zuen agendak eta ea etortzeko aukera duzuen.
Hauxe proposamena:
3 de Abril, jueves
En Arkamurka, a las 19:00 h.
(Sta Marina kalea 2, 2º piso)
PONENTE:
Javier Armentia
Astrofísico y divulgador
TÍTULO:
DESCIFRANDO EL COSMOS (LA ASTRONOMÍA COMO CIENCIA DE DATOS)
Ahora descubrimos planetas que no podemos ver y están orbitando en torno a estrellas tan alejadas que nunca podremos viajar a ellas. Y observamos cómo las primeras galaxias se comenzaban a ordenar en un universo donde la materia convencional, la que tenemos en la Tierra, es una pequeña parte de algo tan sorprendente que aún no conocemos su naturaleza. Un día nos amenaza la llegada de una piedra espacial que podría chocar contra nuestro planeta, pero esa noche vemos en el cielo a los planetas que inspiraron tantas historias en los últimos milenios y nos quedamos maravillados como aquellas primeras culturas que anotaron sus movimientos en la bóveda celeste.
La astronomía intentó siempre extraer conocimiento a partir de datos limitados. Y lo sigue haciendo: desde las primeras observaciones y los modelos cosmogónicos a proyectos internacionales y colaborativos con inteligencia artificial que nos permiten comprender las grandes preguntas que se hicieron las primeras civilizaciones. Es un viaje que no acaba, pero que ha empujado la historia de la ciencia y sigue maravillándonos.
Desde los primeros mapas estelares hasta los algoritmos que procesan petabytes de información, la astronomía ha sido una ciencia de datos antes de que el término existiera. Cada avance ha dependido de la capacidad de interpretar señales dispersas: la tenue luz de estrellas lejanas, el vaivén de una estrella que delata la presencia de un exoplaneta, o las ondas gravitacionales que deforman el espacio-tiempo. Hoy, con telescopios como el JWST y el Vera Rubin Observatory, la cantidad de datos generados es inmensa, y el desafío sigue siendo el mismo: convertir esa información en conocimiento, en nuevas respuestas y en nuevas preguntas sobre el universo.
Apirilak 4, ostirala
Arkamurkaren aretoan 19:00tan
(Sta Marina kalea 2, 2. solairua)
HIZLARIA:
Ander Glez de Txabarri
Arkamurka Natura Elkarteko kidea
IZENBURUA:
EGUZKI SISTEMA, KAOSETIK EGITURARA
Duela 4.500 milioi urte baino gehiago, eguzki sistemak gas eta hautsezko hodei erraldoi batetik hasi zuen bere historia. Big Bang-ean eratutako hidrogeno eta heliotik aspaldiko izarrek sortutako elementuetaz osatua, gertuko eztanda batek hodeia xiba baten antzera biratzen jarri zuen. Izotz gaineko dantzari bat bezala, biraka eta biraka dantza honen erdian Eguzkia jaio zen, gainerako materialek eguzki sisteman ikusten ditugun planetak, ilargiak, asteroideak eta zeruko beste gorputzak sortu zituzten bitartean.
Jaiotza horretatik sortu zen eguzki sistema nahiko egitura xelebrea da. Espazioan egonda, eguzki sistema hiru dimentsiotako objektu bat izan beharko litzatekeela pentsa daiteke; beraz, oso bitxia da planeten orbita (ia) guztiak, denak batera plano lau batean antolatuta daudela ikastea. Eguzki sistemaren hasieran bildu eta erabaki hori hartu zuten edo zer? Nolatan du eguzki sistemak arrautz frijitu egitura hori?
Bestalde, kuriosoa da ere planeta eta beste gorputzen distribuzioa. Eguzki sistema den herrian lehenengo lau planeten auzoa harriz egindako objektu gogor eta beroek osatzen dute; ondorengo eremua gasezko lau planeta erraldoiek hotzek osatzen dute, eta bi auzoen arteko muga marraztuz asteroide gerria dugu. Hiri-inguruan, oso urruti, izotzezko kometak ditugu, noizbehinka baten batek lotsa galdu eta bisita egiten digularik. Berriro ere, eguzki sistemaren hasieran bildu eta antolatu egin ziren edo zer? Zergatik daude objektu guztiak, kategoria argietan antolatuta egongo balira, bananduak?
Hitzaldi honetan, bi galdera nagusi horien ildotik, eguzki sistemaren jaiotza eta garapena aztertuko dugu: hodei erraldoi horren kolapsatzetik gaur egungo egitura lortzeko eman den garapenaz jardungo gara, amaitzeko etorkizunari buruzko pintzelada batzuk emateko. Ibilbide honen bidez, eguzki sistemaren, pizza orearen eta patinatzaile baten arteko parekotasunak esploratuko ditugu, eta hobeto ulertuko ditugu unibertsoan gure etxeari forma eman zioten prozesu eta indarrak.
Apirilak 5, larunbata
Torreoian 21:00tan
Ilatargi Astronomia Taldea eta Arkamurka Natura Elkartearen eskutik
GAU BEHAKETA
Eguraldia lagun badugu, Torreoira igoko gara bertatik gaueko behaketa bat egitera.
Eguzkia sartu eta berehala hasiko dugu behaketa, oraindik ilunabarra dugula.
Begibistaz zerua ikuskatuko dugu eta konstelazio nabarmenenak kokatzen saiatu. Hartz-handiaren laguntzaz artizarra kokatuko dugu eta hortik abiatuz bere inguruko konstelazioak aurkitzen saiatuko gara.
Ilargia ilgoran egongo da, erdi bat argituta eta bestea itzaletan, eta teleskopioz behatu ahal izango dugu. Horri esker, ilargiaren erliebeak behatu ahal izango ditugu, mendiak eta lautadak ikusiz.
Marte eta Jupiter planetak ere ikusgai izango ditugu garai honetan. Jupiterren ilargietarik lau, teleskopioz ikusi daitezke ere, beraz horretan saiatuko gara, ea hauei ikustadizo bat emateko gai garen.
Orion konstelazio ederra eta bere nebulosa ere gauaren hasieran harrapatuko ditugu mendebaldetik sartzen mantso mantso; aukera badugu, begiradatxo bat emango diegu gas laino horiei.
Eta horrez gain, ikusi behar zeruak beste zein sorpresa eskeintzen digun: izar-uxoren bat edo batek daki zer gehiagori erreparatuko diogun.
Gure teleskopioak Torreoiaren goiko solairuan kokatuko ditugu. Azalpentxo batzuk emango ditugu, baino batez ere zuen galdera eta jakinminei erantzuna emateko gogoz gaude. Hurbildu, behatu eta galdetu lasai. Hasieran aipatu bezala, ea eguraldiak gurekin bat egiten duen eta guzti horretaz goxatzeko aukera ematen digun...
Animatu zaitezte!
Energia fosiletan oinarritutako energia-iturrien ordez energia berriztagarriak ezartzeko premia horrekin Iberiar penintsulako ekosistema ugari suntsitzen ari da, eta zer esanik ez landa eremuetan bizi diren pertsonen bizitzak ere. Plangintza faltak eta administrazioen kudeaketa txarrak arriskuan jartzen ari dira landa-eremuetako pertsonen bizimodua, baita haien ondasunik preziatuena ere: ingurumena. Historian zehar behin eta berriz gertatu den bezala, landa eremuko herritarrak dira beren buruak sakrifikatu behar dituztenak, hiri eremuetan bizi diren pertsonek beren bizimodua mantentzen jarrai dezaten. Kasu honetan, hirietako elektrizitatea hornitze aldera, landa eremuko lurrak suntsituz. Egoera latz horrek jende askoren azerrea eta egonezina eragin ditu, beraien paisaiak zein bizimodua suntsituta ikusi nahi ez dutelako. Filma honetan, egoera berri honetan kaltetutako pertsona askoren istorioak ezagutuko ditugu, eta kasu batzuetan, berriztagarriak behar bezala eta ingurumena errespetatuz ezartzeko gauzatu daitezkeen alternatibak azalduko dira. Filma honetan pertsona ugariren istorioak azaltzen dira, baita Antonio Turiel edo Francisco Varela bezalako zientzialariena ere, epe labur edo ertain batean eragin ditzakeen ondorio txarren berri ematen ari direnak. Azken finean, energia-iturri horien plangintza txarra hondamendi soziala, kulturala eta ingurumena suntsitzen ari da administrazioen babespean.
-------------------------
La urgencia establecida para sustituir las fuentes de energía basadas en combustibles fósiles por fuentes de energía renovable está destrozando numerosos ecosistemas en la Península Ibérica, así como las vidas de las personas que viven en esos entornos rurales. La falta de planificación y la mala gestión de las administraciones está poniendo en peligro la forma de vida de las personas en las zonas rurales, así como su bien más preciado: el medio ambiente. Una vez más a lo largo de la historia, son los ciudadanos de las zonas rurales los que tienen que sacrificarse para que las personas que viven en las ciudades puedan seguir manteniendo su nivel de vida. En este caso, arrasando sus tierras para proporcionarles electricidad. Esa situación está provocando la lucha y resistencia de muchas personas que se resisten a ver destrozados sus paisajes y por consiguiente su manera de vivir. En la película conoceremos muchas historias de personas afectadas, sus consecuencias y en algunos casos las alternativas que se pueden llevar a cabo para que el despliegue de renovables sea correcto y respetuoso con el medioambiente. Es la historia de numerosas personas de todo el país, así como de varios científicos como Antonio Turiel o Francisco Varela, que están alertando sobre las nefastas consecuencias que esto puede causar en un corto medio plazo de tiempo. En definitiva, la mala planificación de estas fuentes de energía está provocando un desastre social, cultural y medioambiental amparado por las administraciones.
URBANKLIMA proiektuaren ikus-entzunezkoarekin emango zaio hasiera mahai inguruari eta ondoren bi hizlarik hartuko dute hitza.
HIZLARIAK
Ondoren solasaldia entzuleekin.
EKITALDIA: solasaldia
LEKUA: Modelo antzokia
EGUNA: otsailak 27
ORDUA: 19:00 h
Lekua; Zarauzko surtidorearen aurreko Zubiaurre berri baserriaren parean
Eguna; Otsailak 8, larunbata
Urtarrilak 16an Baztango Aroztegia proiektuari buruzko hitzaldia eskaini zen Zarautzen. Azken urteotan beren lurren defentsan egindako borroka eta horren ondorioak zein izan diren kontatu ziguten hitzaldi honetan.
.JPG)
