2016(e)ko irailaren 26(a), astelehena

HITZALDIA: AZORE UHARTEAK

Aitor Leiza Zumaiar natura zaleak Azore uharteetara eginiko bidalian ikusi eta bizitako esperientziaren berri emango digu datorren astearte (2016-09-27) honetan, bere nahia bertan ikusitako animalia espezie, paisai edota landareak gugana gerturatzea izango da. Hitzaldia, arratsaldeko 20:15etan Arkamurkako lokalean (Santa Marina kalea 2) izango da. Behekaldean dituzue hitzaldian ikusiko diren irudietako batzuk.





2016(e)ko irailaren 11(a), igandea

Hegaztien pasea behatuz Organbidexkara eginiko irteera (2016-08-28)

Organbidexkara joateko denera 7 lagun elkartu ginen (horietako bi Sanguesako lagunak). Zarauztik goizeko 7:30tan abiatu ondoren, 10:30tan iritsi ginen Organbidexkara. Egunaren zati haundi bat euripean pasa genuen eta Organbidexka bera ere laino artean zegoen. Panorama hau ikusita, Organbidexkan hamaiketakoa egin ondoren Larraineko mendatera joateko erabaki genuen, eta bai ondo asmatu ere zeren Larrainera joanda lainoa behean uztea lortu genuen. Baina ala ere harrapariek lainoaren gainetik argiago zegoenik ez zuten jakingo eta agian horregatik ariko ziren ale gutxiago pasatzen bertatik ere. Hau horrela ikusita Arbaiun eta Irunberrira joatea erabaki genuen, azkenerako hegazti zerrenda polita osatu genuelarik. Beste hegazti askoren artean, hegazti batzuk Larraineko mendatean ikusi genituen; Zuhaitz belatza,liztorjaleak kasu… , bidean berriz Ugatza edo Arrano sugejalea…, Arbaiunen, Malkar sorbeltzak, belatxingak…, eta Irunberrin Arrano txikia edo Sai zuria…. Hego isurialdean eguzkitsu zegoen eguna eta lagun arte giro onean pasa genuen eguna.

Larraine mendate gainean Ori mendia atzean dela

 Beheko argazkian ikusten den bezala, Organbidexkan (Iratiko txaletak) laino azpian geunden. Argazkia Larraine mendatetik aterata dago

Larrau erderaz eta Larraine euskaraz.


Ekialdeko mendilerroari jarraituz ibili ginen. Ezkerrean, Ori mendia dago.

Zuhaitz belatza oso urruti geratu zen.

Ez ohiko argazkiak dira hauek zeren normalean behetik gora ateratako argazkiak izaten dira. Beheko irudikoa Zapelatz listorjale bat da

Miru gorria, buztana bi puntekin duelarik.

Ugatzak, buztana sai zurien antzera izaten duen arren (puntan bukatzen da) dexente handiagoa da

Arbaiuneko zintzurrak oso handiak dira eta hainbat harraparientzako bizilekua bihurtu dira.

Argazki txarrak izan arren ezkerreko Arrano txikiak buztana karratua du, eta sai zuriak berriz buztana puntan bukatzen zaiolarik, Zikoinen (Amia moko) koloreak ere badituzte biek.

Belatz gorria ura edatera jaitsi zela dirudi.

Irunberriko zintzur eder honetan, sai arreak ziren nagusi.  

Buztangorri iluna

Sai arreak arratsalde partean labarretara lotara jaisten dira. 

Irunberriko zintzurrean Sai arre batek bi plastiko handi zituen hegaletan T30 jartzen zutena. Plastikoen kolorea horia eta letra beltzak zituen. Arratsaldeko 18:30inguruan ikusi genuen

Landareaz asko hitz egin genezake, baina gure artean ez ginen gogoratzen landare honen izenaz eta egia esan argazkiekin bakarrik zer motatakoa den jakitea zaila da.
 Euphrasia sp. motako landareak 9 mota ezberdin daude Euskal herrian

Carduncellus mitissimus Zumaian ateratzen den arren 1585 metrotara ere ikusi genuen.

Merendera montana (eskari lorea). Landare hau loratzen denean artzainak “merienda” jateko denbora gutxiago geratzen zaienarekin lotzen dute zeren arratsaldeak asko mozten diren garaian irtetzen  dira, horregatik gazteleraz “quitameriendas” deitzen zaie. 

Egunean zehar osatutako hegazti zerrenda doakizue ondoren;

Arrano sugejalea Aguila culebrera
Arrano txikia Aguila calzada
Zuhaitz belatza Alcotán
Belatz handia Halcón peregrino
Belatz gorria Cernicalo vulgar
Zapelatz listorjalea Halcón abejero
Miru gorria Milano real
Sai arrea Buitre leonado
Sai zuria Alimoche
Ugatza Quebrantahuesos
Eskinosoa Arrendajo
Belatxinga Grajilla
Belatxinga moko gorria Chova piquirroja
Belea Corneja negra
Erroia Cuervo
Enara arrunta Golondrina común
Haitz enara Avión roquero
Enara azpizuria Avión común
Sorbeltza Vencejo común
Malkar sorbeltza Vencejo real
Buztanikara horia Lavandera cascadeña
Mendi txirta Bisbita alpina
Ur zozoa Mirlo acuático
Txirriskil arrunta Verdecillo
Karnaba Jilguero
Buztangorri iluna Colirrojo tizón
Buztanzuri arrunta Collalba gris
Txolarre arrunta Gorrión común
Pitxartxar arrunta Tarabilla común
Haitz usoa Paloma bravía
Txoka Pardillo común

Belatxinga moko horia, Chova piquigualda (ez genuen konfirmatzerik izan, baina Ori mendiaren inguruan hauen tankera zuten talde handi bat ikusi genuen eta normalean espezie hau izaten da han ibili zalea eta horregatik pentsatsen degu espezie hau izatea)

Aitor Leizak osatutako kronika.

Maiatzean Zarauzko “Harralde txikira” egindako irteeraren kronikatxoa

 Eguna hego haize zakarrarekin hasi ginenez goiza petral xamar joan zitzaigun. Nahi genuen lekuraino marea jaitsi zain egon ondoren, tresna guztiekin bertaraino hurbildu ginen. Harriak altza eta azpian azaltzen ziren bizidunak aztertzen eta ahal zirenak baldeetara sartzen genituen bitartean, Aitor Leizaren adierazpen txiki batzuk entzun ondoren berriro bertan uzten genituen aurkitzen genituen bizidunak. Harriak lehen zeuden moduan uztea oso garrantzitsua da, hau egin ezean itzala behar duten bizidunak hiltzen direlako eta argia behar dutenak ere beste hainbeste.
Leku hontan Cragnon cragnon (izkira zuria) hondarraren itxura duen izkira, hartzen dugu etortzen garen bakoitzean. Bi aldiz mahats txorten beltzen itxura duen potxan arrautzak ere topatu genituen hemen. Bestalde Blenidoak, Gobidoak eta lapatiak sakonera gutxi eta korronte asko dagoen lekuetan bizi direrez, marearteko gune hau aproposa da arrain hauek aurkitzeko eta gainera nahiko arruntak dira berton.
Txangarra (Eriphia verrucosa )“txoaskina edo peludoa” eta bere oso antzekoa den Pilumnus hirtellus (baina oso neurri txikikoa)  ikusteko aukera ere izan genituen hemen.

Harralde txikiko bizidunekin gozatzen jarraitzeko, ondoren argazki sorta bat doakizue.

Lehen aipatutako, kabuxa mota desberdinek, harri azpitan jartzen dituzte arrautzak

 Oraindik jarri berriak izan arren, aurrexeago bi begitxo ikusiko zaizkie bola bakoitzeko.

Potxen arrautzak (Sepia officinalis). Arrautza bakoitzeko “soka” moduko batekin lotzen du.Potxa Zarautzen eta Txoko izen ofiziala.

Ocenebra erinacea maulioa ikusi genuen bere arrautzak jartzen . Kapsula horiak arrautzak dira.

Plantelmintoak, zizare planoak dira eta milimetro bat inguruko lodiera dute. Mota ezberdinetakoak izaten dira eta oso kolore politak izaten dituzte. Beheko hauek ez dira koloretsuak baina ugariak dira.

 Izkira zuria (Crangon crangon) hondar azpian ezkutatzen da eta hondarren kolorea hartzen du.

Zenbat daude?

Txangarra txikia (Pilumnus hirtellus

Harriei buelta eman ondoren nudibrankioak muki itxura du, baina uretan sartu ez gero, bere forma hartzen du (eskuineko gezi beltza eta azpiko argakia). Nudibrankio honen arrautzak borobilean dagoen zati zuria (gezi beltz txikia). Zare modukoa Briozooak dira (gezi gorria goian), eta ezkerrean lapazorriak, baina hauek gehienetan harri azpian bizi dira.

Harraldera joten garenean zapaltzen dugun lapa zorria. (Chthamalus stellatus)

 Sumendien itxura duen eta “kraterra “ ilez inguratuta dituen  Sycon ciliatum asko ikusi genituen esponja irteera honetan