ELTXUMENDI-EZKIDI. Iruñaldera Orkideak ikstera egindako irteeraren kronikatxoa

Azken urteetan bezala, aurten ere orkideei tarte bat eskaintzeko asmoz irteera bat antolatu degu Arkamurkako taldekide batzuk. Aitor Leiza eta Xabier botanikoariak bidelagun hartuta oraingo honetan Iruñaldera joan ginen. Eguraldi ederra baina freskoarekin Añezkar herritik abiatu ginen Ezkidi mendi aldera eta jarraian Eltxomendira igotzeko. Erkametzan baso politak daude bertan eta beraz klima mediterranear influentziako mendia da. Igotzeko erraza da eta orkidea mordo bat ikusteko parada izan genuen. Orkideez gain beste landare zein bizidun ugarietaz gozatzeko aukera ere izan genuen. Behekaldeko sarreran dituzue horietako adibide ugari.

Eltxumendi gainetik grabatutako irudiak

Eltxumendi gailurrean

Ibilbide guztiari buruzko mapa, detaile zein xehetasun gehiago HEMEN

Ezkidi gainetik grabatutako irudiak

Landareak

Gure laguna Xabier gia lanak egiten  erkametza  basotik irtetzen.

Xabierrekin landare guztietaz asko ikasteko aukera izan genuen

Orchis purpurea (Gizontxo hanka lodi eta buru ilunak ditu)

Orchis champagneuxii (lore erdiko zatia txuria eta gainak marrak ditu)

Ophrys lutea (erleak erakartzeko diseinatua eta lore oria du)

Ophrys vasconica  (Boxeo esku itxura  du,hiru lobulu ditu eta iletsua da)

Ezkidi tontorrean taldekideekin

Orchis anthropophora (Gizontxoak gorriz ditu eta burua berdea du)

Ophrys scolopax  (Erleak erakartzeko diseinua du eta azpialdean zati berdea du)

Ophrys lupercalis (erleak erakartzeko diseinua du. Luzea eta marroia da)

Eltxumendi mendiaren iparraldetik jeisten den errekaxtoa oso egoera onean kontserbatzen da.

Erreka irudietan

Ophrys ficalhoana   (O. tethredinifera penintsulako hegoaldean )

Serapias lingua (“Mingaina” gorria eta luzea du)

Ophrys sphegodes (Erleak erakartzeko diseinua du eta “H” moduko patroia du)

Gari soroak Eltxumendirako bidean

Ophrys sphegodes 

Anacamptis pyramidalis(Izenak duen moduan piramide itsura du)

Limodorum abortivum (Orkidea honek ez du kolore berderik eta iluntasuna behar du)

Limodorum abortivum aurkitu genuen unea

Orchis morio (Loreko beheko aldean orban handiak ditu eta marra berdeak “kaskoan”)

Orchis mascula (Loreak orban txikiak ditu eta goiko partean marrarik gabe)

Taldekideak ibilbidean aurrera

Ophrys subinsectifera  (liztorrak erakartzeko diseinua du eta beheko partean oria du)

Orchis provincialis (lore horiak normalean, espoloia gurutz eta orban gorriak ditu)

Neotinea maculata (lore txikiak ditu eta gizontxoak ia hankarik gabe)

Eltxumendiko mendira bidean bidexidorrean aurrera

Neotinea ustulata   (Lore txikia da eta gizontxoen beso lodiak ditu)

Limodorum avortivum orkideari argazkiak ateratzen

Orchis simia (Gizontxoen besoak eta hankak gora okertuak ditu)

Limodorum damasonium (krema argi kolorekoa eta loreak gutxitan irekitzen ditu)

Maider landareei argazkiak ateratzen

Adonis vernalis

Adonis vernalis irudietan

Iris graminea

Amelanchier ovalis

Alliaria petiolata

Erkametz basoan barrena, Eltxomendi gailur ondoan

Allium roseum

Aristolochia

Euphorbia characias

Xabierren esplikazio interesgarriei adi adi entzuten

Lathyrus sp

Brassica sp

Euphorbia carcharias


Argazki honetan ikusten den bezala, piñudiaren lurretik berezko basoa indarrarekin dator.


(Thalictrum tuberosum) 


Bromus rubla


Cephalanthera damasonium


Ezkidi mendiaren beste irudi bat


Cistus salviifolius




Geranium sanguineum


Globularia sp


Taldekideak loreak begiratzen


"Madreselva"


Helianthemum nummularium


Sedum....


(Amelanchier ovalis)


Helianthemum sp


 Taraxactum officinale


 Taraxactum officinale

Pasmo belarra-Anagallis arvensis


 "Potentilla sp"

Muscari neglectum- Euli txoria

Thymus sp

 Otea Ulex sp

(Aphyllanthes monspeliensis)

Maider Orchis simiari argazkiak ateratzen

Quercus ilex

Juniperus communis


Iris graminea

Gari soroak mendiak orrazten


Osyris alba


(Cynoglossum creticum)

Erleak polena garraiatzen

Thalictrum tuberosum


Viburnum lantana


Erkametz basoa

Erkametz basoa irudietan

HEGAZTIAK


Zozo gaztea (Turdus merula)


Belea (Corvus corone)


Erroia (Corvus corax) eta belea (Corvus corone)

kukua kantari entzuten zen 

Eper gorria (Alectoris rufa)

Eper gorria (Alectoris rufa)

Enara azpizuria (Delichon urbicum)


Zapelatza (Buteo buteo)

Eskinosoa (Garrulus glandarius)


Gerri txori arrunta (Certhia brachydactyla)




Sai arrea (Gyps fulvus)

Eltxumenditikan ederki ikusten dira pirionetako mendirik garaienak

Arrano beltza (Aquila chrysaetos)

Arrano beltz bikote bat pasatu eta beste bat pausatu zitzaizkigun ibilbidearen zati batean eta argazki bat baino geihago ateratzeko parada eskaini zigun, behekaldean dituzue hauetako batzuk.


Arrano beltza (Aquila chrysaetos)


Arrano beltza (Aquila chrysaetos)


Arrano beltza (Aquila chrysaetos)


Arrano beltza (Aquila chrysaetos)


Arrano beltza (Aquila chrysaetos)


Miru gorria (Milvus milvus) Eltxumendin atzean Iruñerria dela


Hesi berdantza bikotea  (Emberiza cirlus)


Txoka arrunta (Linaria cannabina)



Txoka arruntak (Linaria cannabina) eta hesi berdantza (Emberiza cirlus) bat

Hiru hegazti ezberdin;Txoka arrunta (Linaria cannabina),hesi berdantza (Emberiza cirlus) eta pitxartxar burubeltza

Pitxartxar burubeltz (Saxicola torquatus) emea




Pitxartxar burubeltz (Saxicola torquatus)

Mikak (Pika pika)


Belatz gorria (Falco tinnunculus)

Sorbeltza (Apus apus)



TXIMELETAK


Leptidea sinapsis

Pieris rapae


Eurranthis plummistaria


Iphiclides feisthamelli


Papilio machaon


Polyommmatus.....


Lasiommata megera


Coenonympha pamphilus

Pararge aegeria


Likaena phlaeas

Azkonarraren kaka arrastoa (Meles meles)


Eta hemen azkonarraren (Meles meles) hats marka

NATUR DOKUMENTALDIA; Euskal Herriko arroketan idatzitako historia

Maiatzak 28an, asteartea, arratsaldeko 20;00 tan izango da Modelo aretoan, hurrengo Zarauzko natur dokumentaldiaren emanaldia. Eta udaran atsedena hartu ondoren irailean etorriko gera berriro zuekin. Oraingo honetan arrokak izango ditugu protagonista. Badirudi betidanik egon direla hemen eta betirako egongo direla, aldaezin. Euskal Herriko bazterrek hamaika forma ezberdin izan dituzte milioika urteetan zehar eta haitz hauek etengabe bertan errotu direla….

Paisaia eta klima aldaketa hauen frogak arroketan daude idatziak, eta geologoen begiak erabiliz historia zoragarriak kontatzen dituzte. Aiako Harriatik abiatuz gure herriaren historia geologikoaren altxorrak deskubrituko ditugu.

Dokumentalaldiaren ondoren izango den forunean hizlari hauek izango dira; 

Arantxa Bodego;UPV/EHUko irakasle eta Aranzadiko geologoa.

Arturo Apraiz; UPV/EHUko irakaslea, geologoa.

Arantza Aranburu;UPV/EHUko irakasle eta Aranzadiko geologoa 

Arkamurkak bandera igota hasi dituzte santamarinak GORA SANTA MARINAK !!!!

Euriak ez du zapuztu Santa Marina kalekoen umorea. Ohi bezala, txupinazoarekin eta banderaren igoerakin hasi dituzte festak. Atzo arratsaldean izan zen hori. Arkamurka natur taldea aukeratu zuen festa batzordeak bandera igotzeko, aurten 50 urte bete baititu elkarteak. Kale horretan bertan du lokala, gainera.

Zarauzko hitza.

MAREARTEKO BIZIDUNAK; ZUMAIAKO ITZURUN HONDARTZARA IRTEERA IKASTAROA

Urteko sasoi honetan ohikoa bihurtu den bezala, aurten ere Rasa edo marearteko irteera antolatuko dugu.  Maitzak  19 igandean  egingo dugu irteera hau. Marea biziak dira eta  marearteko putzuetan  aurkitzen diren bizidunak aztertuko ditugu.

Jende guztientzako irekia dagoen ekintza bat da. Umeekin egiten den antzekoa egingo dugu, bizidunak aurkitu, balde baten sartu eta alde egin aurretik berriro askatu.

Itzurun hondartza

Ondorengoa izango da proposamena: (Marea behea goizeko 11:40tan izango da eta 0.5ko marea)

1-Mareak jartzen du ordua, beraz , Zumaiako Itzurungo hondartzaren gainean 9:30tan elkartuko gara.

2-Behar diren tresnak nire kontu.

3-Oso inportantea gogoa jartzea ikasteko.

4-Lehen aldia bada hau egiten duzuela. Bustitzeko oinetakoak, eguzkiarentzako krema edo bixera bat ere komenigarria izaten dira. 

5-Animalitxoak aurkitzeko teknikak eta beste azalpenak berton emango dira.

Etorri nahi duenak niri erantzun : aleiza1@hotmail.com   655722399 Aitor . Larunbat eguerdia  baino lehen erantzun eta 20 pertsonako muga jarriko dugu..

Ez zarete damutuko!!!

Orkideak ikusteko irteera Iruñea aldera (Nafarroa) Arkamurkakoekin

Azken urteetan bezala, aurten ere orkideei tarte bat eskaintzekoak gera, hori dela eta aurten Iruñaldeko Añezkar herritik abiatuta Ezkidi mendira igoko gara bertoko landarediaz gozatzera. Erkametz baso polita dago bertan eta beraz klima mediterranear influentziako mendia da. Igotzeko erraza da eta 10 orkidea mota baino gehiago ikusteko aukera dago. Orkideaz aparte landare interesgarri gehiago ere badaude eta landareriaz gehiago ikasi nahi duenarentzat aukera paregabea izango da.

Eguna:   Maitzak 5 igandea

Irteera ordua : 8:00h Arkamurkako lokal aurrean (Santa Marina kalean)

Goiz buelta izango da.

Meriendatxoa eta ura , bakoitzak berea eraman.

Izen ematea : aleiza1@hotmail.com  edo 655722399 (Aitor Leiza)

Ostiralak 3 azken eguna apuntatzeko (kotxeak antolatu behar dira)

BARBACANA: la huella del lobo, NATURA DOKUMENTALDIA

Maiatzak 2, osteguna - 20;00etan, Zarauzko Modelo aretoan izango den dokumentaldi honek abeltzain eta otsoen arteko gatazka aztertzen du. Filmak Sierra Morenatik Kantauri Mendilerroraino garamatza, non otso talde baten eguneroko erakusten zaigun egunez egun egindako jarraipenari esker. Gaztela-Leon eta Andaluzian babestutako natur gune ezberdinetan grabatu zen dokumentala; zehazki, Babia eta Luna, Picos de Europa, Fuentes Carrionas eta Fuente Cobre Palentziako Mendietan, Sierra Norte de Sevilla eta Sierra de Cardeña natur parkeetan.

FORUM SAIOA;

Dokumentaldiaren ondoren izango den forum saioan hizlari hauek izango dira; Joxerra Aihartza Azurtza, Biologoa, ikerlaria eta EHUko irakaslea eta Arturo Elosegi Irurtia, Biologoa, ikerlaria eta EHUko irakaslea.

ARTEA ETA ARKAMURKA

Juanjo Gurrea artista zarauztarrak, apirilak 9 an Arkamurkaren 50 garren urteaurrenaren ohorez egin duen bitxikeria pasatzen dizuet. Ikusgarria eta polita!

MENDE ERDI, NATURAREN BEHATZAILE ETA ZAINDARI

Aitziber Arzallus

Urte berezia da aurtengoa Zarauzko Arkamurka natur taldearentzat, mende erdi pasatu baita ibilbidea hasi zuenetik. “Urte asko dira 50, eta aldaketa handiko urteak izan dira, gainera”, adierazi du Martxel Aizpurua taldekideak. Naturari emandako 50 urte izan dira, eta, aldi berean, asko jaso dute naturatik. “Saiatu gara naturatik ikasten, ikasitakoa zabaltzen eta naturaren kontserbazioa sustatzen”. Gozatu dute, borrokatu dute, eta, aurten, ospatu ere egingo dute. Urteroko jarduerez gain, ekitaldi bereziak ere antolatuko dituzte aurtengo.

Aizpurua alegiarra da izatez, baina badira 35 urte Zarautzera iritsi zela, eta, hain zuzen, ordutik da natur taldeko kide. Ez da taldea sortu zutenetako bat, baina badu hasieraren berri. “Lau perretxikozaleren ekimenez sortu zuten taldea, 1969an. Urte haietan, perretxiko erakusketa handiak egiten ziren Tolosan eta beste zenbait herritan, eta lau lagun erakusketa horietara-eta joaten hasi ziren”. Haiek ere elkarrekin zerbait egin zezaketela pentsatuta, bilerak egiten hasi ziren haietako baten garajean. “Eta Zarauzko Izadi Zaleak izendatu zuten beren burua”, kontatu du Aizpuruak. Perretxikoak biltzen zituzten larunbatetan, eta larunbatetan bildutakoak aztertzen zituzten igandeetan. Zarauzko lehendabiziko perretxiko erakusketa antolatu zuten 1980an, Barren plazan.

Handik hiru urtera, 1983an, Pagoeta mendizale elkartearen parte bihurtu zen taldea, “udalaren laguntzak jasotzeko beharrezkoa baitzen nor izatea”. Pagoeta mendizale elkarteko Izadi taldea izan zen 2001era arte. “Ordurako bolumena hartzen ari zen elkartea, eta Arkamurka taldea sortzea erabaki genuen”. Aizpuruak gogoan du kosta egin zitzaiela izena erabakitzea. “Artelatzari arkamurka edo kortxoa deitzen diogu Zarautzen. Berez, Mediterraneoan hazten da, leku lehorretan, baina, hemengo berezitasunak direla-eta, betidanik egon izan da Zarautz eta Getaria artean”. Horregatik erabaki zuten taldeari Arkamurka izena jartzea.

Zaletasuna eta ardura

Taldea perretxikoen inguruan sortu zen, baina berehala zabaldu zen naturari lotutako beste hainbat esparrutara. Gaur egun, 25 bat lagunek osatzen dute Arkamurka, eta astean behin biltzeko ohitura dute. “Ez gara asko; uste dut herrian pentsatzen dutela benetan garen baino gehiago garela”, esan du Aizpuruak. Hainbat azpitalde dituzte taldearen barruan, eta kideak zaletasunen arabera biltzen dira. “Mikologia taldea da zaharrena; ornitologia taldea ere badugu, geologia taldea, botanikakoa, ingurumenekoa…”, azaldu du Aizpuruak. “Talde sendoa daukagu, adibidez, ornitologian, eta ikerketa asko egiten ari dira”. Esate baterako, Kantauri kostaldeko hegaztien migrazioak erregistratzeaz arduratzen dira, eta datuak Madrilera bidaltzen dituzte. Ingurumen taldearen lana ere nabarmendu du Aizpuruak. “Batzuetan, administrazioarekin elkarlanean aritzen gara; beste batzuetan, aurrez aurre”.

Arkamurkak 35 urte daramatza Iñurritzako biotopoa kontserbatzearen eta hedatzearen aldeko lanean. “Zarautz hezegune baten gainean eraikita dago, eta herriarentzat funtsezkoa izan daiteke gune hori kontserbatzea, etorkizunean uholdeetatik babesteko”. Udalak, baina, badauka esku artean pare bat proiektu eremu hartarako: bata, han inguruko Eguzki-Izarra gunean etxebizitza batzuk eta hotel bat eraikitzea; eta bestea, Astiko kirol azpiegiturak handitzea. “Komunikabideen bidez jakin dugu proiektu horien berri, eta ez zaigu bidezkoa iruditu. Errespetuagatik bakarrik bada ere, uste dut guri zuzenean eman behar zigutela proiektu horien berri”. Arkamurkak lanean jarraituko du eremu horietan ezer eraikitzearen kontra, “herrian badaudelako lur urbanizatuak eta eraikin zaharrak proiektu horiek gauzatzeko, naturari metro bat bera ere kendu beharrik gabe”.

Baina ospakizunetarako tarterik ere hartuko dute aurtengoan, 50 urte ez baitira egunero betetzen. Urteroko jarduerak egingo dituzte, eta baita jarduera bereziak ere. Astronomia Astea da ohikoetako bat, eta egunotan ari dira egiten. Joan den ostiralean planetei egindako argazkiak ikusi eta komentatuko dituzte gaur bertan. Bihar, berriz, 12:00etatik 14:00etara, eguzkia behatzeko bilduko dira Munoan, eta zerua aztertuko dute 21:00etan, Salberdinen.

Dokumentaldia

Urteurreneko jardueren artean, berriz, Dokumentaldia antolatu dute. Euskal Herriko ingurune naturala ezagutzeko balioko duten dokumentalak eskainiko dituzte otsailetik irailera —udako hilabeteetan izan ezik—. Hileko azken asteartean izango dira saioak, 20:00etan, sarrera librearekin, Modelo aretoan, eta foroan parte hartzeko aukera izango da dokumentalak ikusi ostean. Apirilaren 23an izango da hurrengo proiekzioa. Barbacana: la huella del lobo dokumentala emango dute, abeltzainen eta otsoen arteko gatazka aztertzen duen lana. Maiatzaren 28an, Lurraren bidean: Euskal Herriko arroketan idatzitako historia ikusteko aukera egongo da. Eta irailaren 24an, azkenik, Chasing ice emango dute, Groenlandia, Islandia eta Alaskako glaziarren urtzea erakusten duen dokumentala, “Lurra berotzen ari dela erakusten duen froga”.

Urrian, berriz, 40. Natur Astea egingo dute; klima aldaketaren ingurukoa izango da aurtengoa. “Lau bat hitzaldi izaten dira astean zehar, eta igandean bukatzen dugu, Merkatu plazako bi erakusketarekin. Habitat jakin bateko perretxikoei buruzkoa izaten da bata, eta beste zerbait lantzen dugu bestean. Aurten, ziurrenik, klima aldaketak hegaztien migrazioetan duen eragina hartuko dugu gaitzat”, aurreratu du Aizpuruak. Horrez gain, 50. urteurrena dela-eta, elkartearen bilakaera erakusteko ikus-entzunezko bat prestatzen ari dira.


Aitziber Arzallus ek  GIPUZKOAKO HITZA n argitaratutako idatzia duzue hau.